اصول اخلاقی نشریه بر اساس منشور و موازین اخلاق در پژوهش معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نیز اصول کمیته بین‌المللی اخلاق نشر (COPE) تنظیم و مدون شده است. قدرمسلم است که نویسندگان، داوران، هیئت تحریریه و مسئولان نشریه باید به این اصول اخلاقی پایبند باشند.
وظایف و تعهدات نویسندگان
- مقاله‌های ارسالی به نشریه باید به حوزه تخصصی نشریه مرتبط و توسط پژوهش نویسنده یا نویسندگان تألیف شده و به‌صورت علمی، منسجم، مدون و در تطبیق با راهنمای نشریه آماده شده باشند.
- موضوعات پژوهش باید از اصالت اعتبار علمی – پژوهشی برخودار باشند و به تولید دانش بدیع منهی شوند.
- در مقالات ارسالی باید میان دستاوردهای علمی پژوهشگر و یافته‌های برگرفته شده از کار سایر پژوهشگران مرز روشن و شفافی اشکار باشد.
- مقاله باید برخوردار از نگرش، پردازش، استدلال، استنتاج و دستاورد یا اندیشه‌ای نو باشد و از بازنویسی پژوهشها و نوشتههای دیگران اجتناب شود.
- مقاله‌های برگرفته از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد، دکتری و طرح پژوهشی، به دانشگاه یا سازمانی تعلق دارد که پایان‌نامه یا طرح پژوهشی در آن‌جا ثبت و تدوین شده است.به این اعتبار تمام مقاله‌های برگرفته از پایان‌نامه‌ها و طرح‌های پژوهشی باید با نام دانشگاه یا سازمان مربوطه انتشار پیدا کنند.
- نویسندگان باید از هر گونه رفتار خلاف شئونات پژوهش خودداری کنند. مصادیق این سوء رفتارها به شرح زیر است:
سرقت علمی اقتباس نزدیکِ نقطهنظرات و الفاظ نویسنده و پژوهش دیگری را گویند که میتواند به طرق مختلف صورت گیرد، برای نمونه: تناظر یک به یک در بیان تفکرات و اندیشهها، شباهت‌های ساختاری در نوشتار یا نسبت دادن ایده‌ها، فرایندها، نتیجه‌ها با بیانات دیگران به خود بی آنکه ارجاع دقیق داده شود؛ همچنین آوردن ترجمه کل یا بخشی از آثار دیگران بدون کسب اجازه از مترجم مربوطه .
جعل داده‌ها: به این معناست که مطالب غیرواقعی گزارش شود و داده‌ها یا نتیجه‌های ساختگی را به عنوان نتیجه و یافته‌های شخص پژوهشگر ارائه داد، مانند ارائه نتیجه‌های ساختگی به عنوان نتیجه یا خروجی نرم‌افزار یا پیمایش و یا جابه‌جا کردن نتیجه‌های یک بررسی با نتیجه‌های بررسی دیگر.
تحریف داده‌ها: به این معناست که ارائه و ثبت نتیجه‌های پژوهش به صورتی باشد که مواد و ابزار پژوهش یا فرایند جمع‌آوری داده‌ها دستکاری شود یا داده‌ای حذف یا عوض شود و نتیجه پژوهش در راستای اهداف خاص دنبال شود.
اجازه علمی: بدین معنا که پژوهشگر به جای آنکه خود به انجام پژوهش و نگارش مقاله مبادرت ورزد از افرادی برای این منظور استفاده کند و خود در انجام پژوهش و نگارش مقاله نقش چندانی برعهده نداشته باشد اما با دخل و تصرف کم، مقاله را با نام خود منتشر کند.
نویسنده یا نویسندگان موظف هستند در صورت استفاده مستقیم یا غیرمستقیم از آثار دیگران، به آنها استناد کنند. این موضوع در زمان بازگفت و بازنویسی نیز باید رعایت شود. بدین معنا که نویسنده (نویسندگان) زمانی که اطلاعاتی را از منبعی نقلقول میکنند باید همراه با حفظ معنی اصلی متن و منظور نویسنده آن متن باشد و به منبع اصلی آن ارجاع دهد، منتهی باید با استفاده از واژه‌های خود این اطلاعات را نقل کند.
- نویسنده (نویسندگان) موظف به استفاده از منابع موثق و معتبر است و نباید از منابع مشکوک یا فاقد اعتبار علمی استفاده و یا به آنها ارجاع دهد.
- نویسنده (نویسندگان) مقاله باید از تعیین نویسنده افتخاری (فردی که نقشی در جنبه‌های علمیِ پژوهش نداشته است) و حذف نویسنده حقیقی (فردی که نقش به سزایی در جنبه‌های علمیِ پژوهش داشته است) خودداری کنند.
تغییرات در نویسندگان: سردبیر یا مدیر اجرایی نشریه درخواست‌های تغییر در نویسندگان را دریافت و بررسی می‌کند. نویسندگان در صورت ارائه دلایل معتبر و موافقت همه نویسندگان با این تغییر، می توانند در نویسندگان تغییر ایجاد کنند. تایید نشریه نیز برای این تغییر لازم است.
- نویسنده (نویسندگان) باید مسئولیت محتوای مقاله را از لحاظ صحت مطالب درج شده در مقاله و رعایت اصول و موازین اخلاقی مورد نظر نشریه بپذیرند.
- نویسنده مسئول موظف به پاسخ‌گویی به ابهامات و ایرادات مطرح شده در مورد مقاله و انتقال نظرات و مکاتبات مهم به سایر نویسندگان و تنظیم روابط میان آنها است.
- نویسنده مسئول باید تضاد منافع احتمالی و حامیان مالی تحقیق را گزارش کند. تعارضاتی نظیر تضادهای مالی با سازمان همکار، وابستگی علمی نویسندگان به دانشگاهها یا مراکز تحقیقاتی، مالکیت معنوی و اختراعات یا علائم تجاری.
- میتوان از نام کلیه افرادی که در اجرای پژوهش به یاری آمدهاند اما معیارهای درج نام در بخش نویسندگان مقاله را ندارند، در بخش سپاسگزاری و با ذکر نوع مشارکت آورده شود.
- اگر پژوهشگر بدون هیچ تلاشی برای اطلاع‌رسانی به استاد راهنما یا سرپرست گروه پژوهشی، مطلبی را با نام او منتشر کند، مسئولیت تام آن بر عهده پژوهشگر است و پس از آن استاد راهنما یا سرپرست گروه پژوهشی باید ضمن اقدام قانونی نتیجه را به نشریه اطلاع دهد.
- نویسندگان اجازه ارسال موازی مقاله را ندارند. ارسال همزمان یک مقاله، برای بررسی و چاپ به دو یا چند نشریه چاپی و یا الکترونیکی مجاز نیست.
- ارسال مجدد یک مقاله چاپ شده در نشریه چاپی یا الکترونیکی به نشریه دیگر برای بررسی و چاپ غیرمجاز است.
- نویسندگان مجاز به انتشار همپوشان نیستند، انتشار همپوشان به این معناست که نویسنده داده‌های پیشین خود را با اندکی تغییر در متن، در مقاله‌ای با عنوان جدید به چاپ برساند.
- در صورتی که نتایج پژوهش در یک مقاله به صورت یکپارچه قابل انتشار باشد، نویسندگان مجاز به انتشار تکه‌ای نتایج پژوهش خود در قالب چند بخش جداگانه و مقاله مستقل نیستند.
- تمامی نویسندگان موظف هستند فرم تعهد اخلاقی و درخواست بررسی مقاله را که ترتیب نویسنده‌ها و نویسنده مسئول مکاتبات را نیز به نشریه معرفی می‌کند، امضا کنند و به دفتر نشریه تحویل دهند. همچنین برای انتشار مقالات، ارائه گواهی مبنی بر عدم وجود هرگونه سرقت علمی در مقاله الزامی است.
برخورد با تخلفات نویسندگان:
- رد مقاله در مراحل بررسی و حذف مقاله از سایت در صورت انتشار.
- به اشتراک گذاشتن تخلفات نویسندگان از طریق نامه رسمی با سایر نشریات مرتبط.
- ارجاع تخلفات نویسندگان به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه ها و هر جا که نویسندگان از امتیاز این مقاله استفاده کرده‌اند.
